زمان تقریبی مطالعه: 1 دقیقه
 

جمله‌های ناقص





به الفاظ مرکبِ فاقد معنای تام جمله ناقص می‌گویند.


۱ - تعریف



جمله‌های ناقص، مقابل جمله‌های تام بوده و به الفاظ مرکبی گفته می‌شود که معنای تام و کاملی نداشته و کلام به آن پایان نیافته و سکوت بر آن صحیح نیست؛ یعنی با شنیدن آن، شنونده انتظار کامل کردن آن را از سوی گوینده دارد، مانند: جمله‌های وصفی و اضافی .

۲ - معنای جمله‌های ناقص



در این که جمله‌های ناقص برای چه معنایی وضع شده است، اختلاف وجود دارد:
۱. برخی مانند مرحوم « محقق خویی » معتقدند این جمله‌ها برای تحصیص ( حصه حصه کردن) وضع شده است؛ یعنی دایره صدق اسم مضاف را تضییق می‌کند؛ برای مثال، واژه « آب » هر آبی ( آب دریا ، آب نهر ، آب کوزه و...) را شامل می‌گردد. اما وقتی گفته می‌شود «آب کوزه» مفهوم آن ضیق بوده و به آب موجود در کوزه که حصه خاصی از آب است، اختصاص می‌یابد.
۲. مشهور اصولی‌ها معتقدند جمله‌های ناقص برای نسبت ناقص وضع شده است، مانند: نسبت موجود در ترکیب اضافی «ضربُ زید».

۳ - عناوین مرتبط



نسبت ناقص.

۴ - پانویس


 
۱. صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۱، ص ۲۶۵- ۲۶۳.    
۲. مظفر، محمد رضا، المنطق، ص۶۱.    


۵ - منبع



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۸۷، برگرفته از مقاله «جمله‌های ناقص».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.